سفارش تبلیغ
صبا ویژن

خیّام پژوهی با تکیه بر جهان معاصر عرب

 

<p> متاسفانه افزایش قدرت محمود گاوان و ایرانیان حاضر در دربار بهمنیان منجر به توطئه و دسیسه چینی گروه مخالف در دربار بهمنی، یعنی گروه دکنی- حبشی، علیه محمود و ایرانیان شد و این گروه توانستند در نقشه ای از قبل طراحی شده، شاه را وادار به صدور حکم قتل محمود گاوان کرده و قدرت را به دست گیرند. قبل از آغاز تحریمها چه اقداماتی از سوی مسوولین دولتی می تواند انجام شوند؟ بنا به گفته تقی اوحدی او مدتی در اصفهان هم صحبت وی بوده اما تا زمانی که در این شهر اقامت داشت شعر ی نگفت و هنگامی که به هند رفت در آنجا سرودن شعر را آغاز کرد. می­خواست بخشنامه کند تا دبیران مرد در مدارس دختران چادر به سر کنند تا دختران حوا از دیدن قد و قامتشان خیال بد نکنند» (دفاع از ملانصرالدین،71). از جانب دیگر حضور فردی همچون محمود گاوان به عنوان وزیر عالم و دانشمند گیلانی در دربار بهمنیان و علاقه وی در استفاده از ایرانیان به خصوص گیلانیان در دستگاهای حکومتی، زمین? مهاجرت تعداد دیگری از نخبگان گیلانی به سرزمین هند را فراهم آورد.این مهاجرت­ها سبب شد که بخش زیادی از آثار شاعران و دانشمندان گیلانی، در این دوره به ثبت برسد. </p>

<p> حضور بعضی از این مهاجران در رده های بالای حکومتی سبب می شد که شاهان هندی دیگر افراد مهاجر گیلانی را نیز در پستهای کلیدی منصوب کنند و حتی زمینه ی جذب گروه های مهاجر بیشتری ازگیلان به سوی هند فراهم شود. جدول اول مربوط به گیلانیان مهاجر در دوره گورکانیان هند و جدول دوم مربوط به مهاجران گیلانی به دکن می باشد. نام می برند. تعامل مهاجران گیلانی با دیگر ایرانیان مهاجر، بومیان دکن و مهاجران غیر ایرانی به هند از جمله مسائلی است که می بایست به آنها توجه کامل داشت. در نامه نگاری های رسمی از محمود گاوان با عنوان "مخدومه جهانیان، معتمد درگاه سلطان، آصف جم نشان، امیرالامرا، ملک نایب مخدومه جهان" نام برده می شد(فرشته،1883ج2، 433). در نتیجه موقعیت شاخص محمود گاوان در دکن و وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین آشوب­ها و جنگ هایی که در گیلان رخ داد، سبب شد که تعداد زیادی از گیلانیان به خصوص نخبگان دست به مهاجرت زده راهی دیار هند شوند.این مهاجران به امید یافتن محلی امن و پناهگاهی مطمئن، برای عرضه هنر و علم خود و یا دست یافتن به زندگی بهتر از گیلان راهی دیار هند شدند.</p>

<p> مولانا تجلی از شعرای گیلان که اصل وی از رودسر و فرزند یکی از علمای گیلان به نام ملا سلیمان بود. قبر او اکنون در قبرستان سلطنتی قطب شاهیان و در محلی به نام سون تمبز در شهر حیدرآباد است. خزان? دیگر به نام « خزان? درویشان » بود که صرف فقرا و مساکین می شد. خزانه چی گفت: هر گاه اموالی از جاگیر(منطقه ای که پادشاه به او می دهد) به او می ر کتاب گردون، خرج اسب و فیل و سپاهیان را جدا می کرد و بقیه را در راه خداوند صرف فقرا می نمود. دشتی میگوید: شاید بعضی از دیرباوران در انتساب این اشعار به خیام شک کنند؛ ولی چون قرینه ای در دست ندارند و دلیلی وجود ندارد که اینها از خیام نباشند و چون صاحب دیگری هم برای آنها پیدا نشده خاصه اینکه سه نفر از مورخان نزدیک به عصر خیام آن ها را گزارش نموده اند؛ لذا چارهای جز قبول آنها به عنوان اشعار عربی خیام ندارند (دشتی،19:1377). و ابتدا او را در نیاز، طالبی گردانند به جد در طلب تک و پویی کند، آن­گه از آن نیاز رازی پدید آید، صاحب نیازْ صاحب راز گردد، صاحب طلبْ صاحب درد گردد، هر چند راز بیش، درد بیش.</p>

<p> خواجه نجم الدین گیلانی از شناخته شده ترین مهاجران گیلانی به هند در قرن 15 میلادی و فردی عادل و منصف بود که پس از مهاجرت به هند به خدمت بهمنیان درآمد. نرگس جابری نسب در مقاله ای پیرامون مهاجرت ایرانیان به هند به بعضی از مهاجران گیلانی اشاره می کند(جابری نسب،1389،61). در مورد مهاجران گیلانی در دکن به طور خاص کتاب یا مقاله ای را سراغ نداریم. بنابراین جلسات مباحثه و تبادل آراء در هنگام نگارش یک مقاله تا مراحل داوری و انتشار آن و سپس ارجاعاتی که بدان میشود، همگی در حکم پرستشی است که در قبال امور مقدس دینی میشود. منظورش میتوانست این باشد که وی در ترجمة «چکمه» به «دویدن»، پیش از آنکه به معنای اصلی و مجازی کلمات توجّه داشته باشد، به هالة معنایی (Connotation) آن توجّه داشت» (به نقل از طبیبزاده، 1390: 93). بنابراین، اعتماد بر ترجمة آثار ادبی به منظور مقایسه و ارزشیابی صحیح تأثیر و تأثّر ادبیّات بر یکدیگر قابل اعتماد نیست؛ زیرا هر زبانی از زبانهای دنیا ریزهکاریها و ویژگیهایی دارد که درک آن فقط با خواندن متون به زبان اصلی امکانپذیر است. در پایان نیز برخی آثار به طور خاص مورد نقادی نویسنده که از استادان نقد ادبی است، قرار گرفته است.</p>