Anahita95

 

<p> از این زمان کوشش و زحمات ایرانیان مسلمان در خدمت به فرهنگ و معارف اسلامى قرار گرفت و گامى جدید در تدوین و توسعه فرهنگ و تمدن اسلامى بود.() -کتاب و کتابخانه آموزههاى قرآنى و سیره پیشوایان معصوم(ع) انگیزهاى نیرومند براى دانش پژوهى در گستره جهان اسلام گردید. علاقه ایرانیان به دین مقدّس اسلام از همان آغاز شروع شد و از دل و جان در ترویج احکام و دستورات شریعت اسلام کوشش نمودند و حتّى در راه اسلام و مبارزه با معاندین نبى اکرم(ص) جان فشانى نمودند. همزمان با نشر اسلام در خارج از جزیرة العرب، گروه عظیمى از ایرانیان آزموده و برخوردار از فرهنگ و ادب، خالصانه به آیین اسلام گرویدند. استقبال عظیمى که اکثریت مردم مدینه از پیامبر(ص) به عمل آوردند، آن حضرت را بر آن داشت که پیش از هر کارى براى مسلمانان یک مرکز عمومى به نام «مسجد» بسازد تا امور عبادى، آموزشى، پرورشى، سیاسى و قضایى در آن انجام گیرد. در اواخر قرن چهارم فرمانروایان مهم اسلامى در بغداد، مصر و قرطبه داراى کتابخانههاى عظیمى بودند، به عنوان نمونه عزیزبن معزّ(خلیفه فاطمى) در مصر کتابخانه بزرگى داشت که تعداد کتابهاى آن را شش هزار جلد تخمین زدهاند. </p>

<p> در قرن نهم میلادى کتابخانه کلیساى شهر «کنستانز» فقط سى صد و پنجاه و شش جلد کتاب داشت، در حالى که در کتابخانه قرطبه چهارصد هزار جلد کتاب وجود داشت و فهرست کتابهاى این کتابخانه در چهل و چهار جلد تهیه شده بود.() در غرناطه (گرانادا) در عصر امویان اندلس هفتاد کتابخانه عمومى وجود داشت در صورتى که چهارصد سال پس از این تاریخ شارل خردمند، امپراتور فرانسه، براى تأسیس کتابخانه دولتى پاریس به زحمت توانست نهصد جلد کتاب جمع آورى کند که ثلث آن نیز ادعیه و اوارد راهبان و کشیشان بود.() در مورد کتاب فروشىهاى شهرهاى اسلامى گفته یعقوبى(مورخ) را مىتوان مطرح ساخت که معتقد است در زمانش تنها در بغداد متجاوز از صد کتاب فروشى وجود داشته است. مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَی الْکفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ تَراهُمْ رُکعاً سُجَّداً یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللّهِ وَرِضْواناً سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِک مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ وَمَثَلُهُمْ فِی الإِنْجِیلِ( (آیه 29 سوره فتح) در آن نقر شده است.</p>

<p> شاید به همین،دلیل شاعر قافیه را در مصراع سوم نیز رعایت کرده تا مفهوم حسرت و اندوه در فضای شعر پراکنده شود. پیامبر(ص) زمینى را که شترش در آن زانو زد، براى ساختمان مسجد خریدارى نمود و تمام مسلمانان در ساختن و فراهم کردن وسایل ساختمانى شرکت کردند.() ساختن مسجد باعث ایجاد وحدت و هم دلى بین مسلمانان گردید و تا آغاز قرن چهارم هجرى در غیر اوقات نماز، مکانى براى تعلیم و تربیت بود، به طورى که بسیارى از علما و دانشمندان فارغ التحصیلان حلقههاى تدریس مساجد بودند. در زمان این خلیفه (مأمون) که مسلمانان کتاب بطلمیوس و اقلیدس را ترجمه مىکردند، در تمام اروپا تنها یک ریاضى دان مشهور وجود داشت که نوشتههاى او در ریاضیات از بعضى اصول مقدّماتى تجاوز نمىکرد، لذا در تمام قرون وسطى پیشرفت ریاضیّات در واقع مدیون نبوغ ریاضى مسلمانان بود.() مسأله مهمى که در طول نهضت ترجمه کار مسلمانان را در ترجمه و جذب کتابهاى خارجى آسانتر مىکرد، استفاده از مترجمین هر قومى بود که در سیطره اسلام به سر مىبردند.() نتیجه این که آنان قسمت اعظم آثار علمى و فلسفى و ادبى اقوام مختلف را به زبان عربى ترجمه کردند و بهترین معلومات هر ملّتى را آموختند، مثلاً در قسمت فلسفه، طب،هندسه،منطق و هیأت از یونانیان استفاده نمودند و از ایرانیان تاریخ،  آکادمی ژرف اندیش شناسى، ادبیات و شرح حال بزرگان را اقتباس کردند، از هندیان حساب، نجوم، داستان و گیاهشناسى را آموختند و از خود چیزهایى به آنها افزودند و از مجموع آنها علوم و صنایع را پدید آوردند.() -مساجد یکى از اقدامات مهم نبى مکرّم(ص) پس از هجرت، ساختن مسجد بود.</p>

<p> اما بهتر بود به جای نشاندادن اوضاع خراب ایران از لحاظ فرهنگی و اعتقادی، و اینکه در کافهی مگنولیا برای خوردن مشروب دست رد به سینهی اراذل و اوباش زده میشود؛ نویسنده کافهای ایرانی را به تصویر میکشید تا ایرانیان به این حد در رمان سیاه جلوه داده نشوند. در این رصدخانه مسلمین محاسبات نجومى انجام میدادند، چنان که طول یک درجه از نصف النهار را با دقّتى نزدیک به محاسبات امروز اندازه مىگرفتند. بعضى از بزرگان همچون ساحب بن عبّاد به اندازه همه کتابخانههاى اروپا کتاب داشتند.() -پیدایش مدارس مکتب حیات بخش اسلام در آموزههاى خود بیشترین تأکید را نسبت به تعلیم و تربیت دارد. اهمیّت مسأله تعلیم و تربیت و تفکّر در آموزههاى دینى، زمینه توجه مسلمانان را نسبت به ایجاد مدارس فراهم نمود. بههرحال اگر در ابتدای کار هم راعیان ایران را فتح کرده باشند، هیچ شکی نیست که پس از راعیان به دست کلدانیان افتاد؛ بهگونهایکه ملکه سمیرامیس زن نینوس تا بلخ را فتح کرد و ملک? سرزمین ایران شد؛ بیشتر شهرها و بناهای ایران را به او نسبت دادهاند؛ مانند اکبتان و سمراکرد و غیره. </p>